Elsa / Louis Aragon

Elsa

Mon amour ne dis rien laisse tomber ces deux mots-là dans le silence
Comme une pierre longtemps polie entre les paumes de mes mains
Une pierre prompte et pesante une pierre
Profonde par sa chute à travers notre vie
Ce long cheminement qu'elle fait à ne rien rencontrer que l'abîme
Cet interminable chemin sans bruit que la durée
Et de n'entendre aucune eau lointaine il naît une espèce d'effroi
Aucune surface frappée aucun rebondissement de parois
Rien l'univers n'est plus qu'attendre et j'ai pris ta main
Nul écho cela tombe et j'ai beau tendre l'oreille
Rien pas même un soupir une pâme de son
Plus elle tombe et plus elle traverse les ténèbres
Plus le vertige croît plus rapide est sa nuit
Rien que le poids précipité l'imperceptible
Chant perdu
La merveille échappée emportée et heurtée
Déjà peut-être Ou non Non pas encore amour
Rien que l'insupportable délai sans mesure
À l'écrasement sûr atrocement remis

Une pierre ou un cœur une chose parfaite
Une chose achevée et vivante pourtant
Et plus cela s'éloigne et moins c'est une pierre
Ô puits inverse où la proie après l'ombre pique vers l'oiseau
Une pierre pourtant comme toutes les pierres
Au bout du compte qui se lasse de tout et finit par n'être qu'un tombeau

Écoute écoute Il semble à la margelle
Remonter non le cri le heurt ou la brisure
Mais vague et tournoyante incertaine apeurée
Une lueur des fonds pâle et pure
Pareille aux apparitions dans les récits d'enfance
Une couleur de nous-mêmes peut-être pour la dernière fois

Et c'est comme si tout ce qui fut soudain tout ce qui peut encore être
Venait de trouver explication parce que quelqu'un
Qu'on n'avait pas vu entrer a relevé le rideau de la fenêtre

Et la pierre là-bas continue à profondeur d'étoile

Je sais maintenant pourquoi je suis né au monde
On racontera mon histoire un jour et ses mille péripéties
Mais tout cela n'est qu'agitation trompe-l'œil guirlandes pour un soir dans une maison de pauvres
Je sais maintenant pourquoi je suis né

Et la pierre descend parmi les nébuleuses
Où est le haut où est le bas dans ce ciel inférieur

Tout ce que j'ai dit tout ce que j'ai fait ce que j'ai paru être
Feuillage feuillage qui meurt et ne laisse à l'arbre que le geste nu de ses bras
Voilà devant moi la grande vérité de l'hiver
Tout homme a le destin de l'étincelle Tout homme n'est
Qu'une éphémère et que suis-je de plus que tout homme
Mon orgueil est d'avoir aimé

Rien d'autre

Et la pierre s'enfonce sans fin dans la poussière des planètes
Je ne suis qu'un peu de vin renversé mais le vin
Témoigne de l'ivresse au petit matin blême

Rien d'autre

J'étais né pour ces mots que j'ai dits

Mon amour

Louis Aragon

(Recueil de poèmes à Elsa Triolet. 1958, 1959)





Elsa

Amor mio non dire niente lascia cadere queste due parole nel silenzio
Come una pietra a lungo lisciata fra i palmi delle mie mani
Una pietra veloce e pesante una pietra
Che cada nel profondo della nostra vita
Questo lungo percorso che ha fatto per trovare soltanto l'abisso
Questo interminabile tragitto senza altro rumore che la durata
E dal non sentire nessun'acqua lontana nasce una sorta di spavento
Nessuna superficie colpita nessun rimbalzo di pareti
Niente l'universo altro non è che attesa e ho preso la tua mano
Nessuna eco essa cade e per quanto tenda l'orecchio
Niente nemmeno un sospiro una parvenza di suono
Più cade e più attraversa le tenebre
Più la vertigine cresce più ratta è la sua notte
Nient'altro che il peso precipite l'impercettibile
Canto perduto
La meraviglia fuggita via strappata e osteggiata
Forse già o no Non ancora amore
Soltanto l'intollerabile ritardo smisurato
Dal sicuro annientamento atrocemente rinviato

Una pietra o un cuore una cosa perfetta
Una cosa finita eppure viva ancora
Che più s'allontana e meno è pietra
Oh pozzo rovesciato dove la preda dall'ombra sull'uccello s'avventa
Una pietra che pure è uguale a ogni altra
In fin dei conti che si stanca di tutto e finisce con
l'essere soltanto una tomba

Ascolta ascolta Sembra che alla vera del pozzo
Risalga non il grido il cozzo o la rottura
Ma vago e vorticoso incerto spaurito
Un lucore di fondale pallido e puro

Simile ai fantasmi delle fole
Un sembiante di noi stessi forse per l'ultima volta

Ed è come se d'un tratto tutto ciò che fu e ancora può essere
Avesse appena trovato spiegazione perché qualcuno
Che non s'era visto entrare ha sollevato la tenda alla finestra

E la pietra laggiù continua a profondità di stella

Adesso so perché sono venuto al mondo
Racconteranno un giorno la mia storia e le sue mille peripezie

Ma tutto è soltanto un vano agitarsi inganno ghirlande
di una sera in una casa di poveri
Adesso so per che cosa sono nato

E la pietra scende fra le nebulose
Dov'è l'alto dove il basso in questo cielo inferiore

Ciò che ho detto che ho fatto che sono sembrato
Fogliame fogliame che muore e lascia all'albero
soltanto il gesto nudo delle braccia
Ecco davanti a me la grande verità dell'inverno
Ogni uomo ha il destino della favilla Altro l'uomo non è
Che un'efemera e cosa sono io più di ogni altro uomo
Il mio orgoglio è avere amato

Nient'altro

E la pietra all'infinito precipita nella polvere dei pianeti
lo sono soltanto un po' di vino rovesciato ma il vino
Testimonia l'ebbrezza nell'aria livida

Nient'altro

Ero nato per le parole che ho detto

Amor mio

Louis Aragon

Trad. di Francesco Bruno





Elsa

sevgilim, hiçbir şey söyleme, bırak düşsün bu sözcük sessizliğin içine
uzun zaman avuçlarımda parlatılmış bir taş gibi
hızlı ve gösterişli bir taş ki
hayatımızın içine düşer gibi derin
katettiği bu uzun yol olsa olsa uçurumla buluşmak için
hani o sonu gelmez sessiz yolla zamandan önce buluşmak için
ve bir korku doğar işitemeyince hiçbir su sesini uzaklardan
hiçbir yere çarpmayınca vurmayınca duvardan duvara
hiçbir şeye, sonuçta evren bir bekleyiştir yalnızca bende elini tutuyorum.

yankılanması yok düşüşün, kulak verme beyhude
yok hiç bir şey bir iç çekiş bile yok, bir ses bile
düşer taş derinlere ve geçer karanlıkları
arttıkça baş dönmesi dahada artar gecenin hızı
kala kala fırlayıp gitmiş bir ağırlık kalır ve o belirsiz
yitik şarkı
kaçıp kurtulmuştur kaçırılmıştır ya da yaralanmıştır dünya harikası
belki aşkta öyledir çoktandır
ya da öyle değil hayır henüz aşk öyle değil
ölçüsüz ve çekilmez mühletten başka bir şey değil
kaçınılmaz bir azaptır o vahşice ertelenen

bir taş ya da bir yürek kusursuz bir şey
sonlanmış bir şey ve canlı bununla birlikte
daha az benziyor bir taşa düştükçe derinlere
bu nasıl ters bir kuyu yırtıcı hayvan gölgesinin peşinden giderek yakalar kuşu
taş ise bütün taşlar gibi bir taş yinede
bıkar sonunda her şeyden dönüşür bir mezara

bak neler oluyor yükseliyor gibi geliyor kuyunun başında
bu bir çığlık değil çarpışma ya da kırılma değil
ama belli belirsiz ve fır fır dönüyor kararsız korkak
solgun ve saf bir ışık bu derinlerden gelen
çocuk masallarındaki bir yaratığa benzeyen
kendimizden bir renk belkide sonuncusu.

şimdi aniden başa gelen her şey yeniden olabilirmiş gibi
şimdiden bulmuş çözümünü keza birisi
içeri girmiş görülmeden ve çekmiş perdeleri

ve taş devam ediyor düşmeye bir yıldız derinliğine

biliyorum şimdi dünyaya neden geldiğimi
anlatacaklar öykümü bir gün o dolambaçlı serüveniyle
ama olsa olsa bir kışkırtma bu bir aldatmaca
sanki bir çiçek buketi gönderilmiş bir fakirhaneye bir akşamlığına
artık biliyorum neden geldim bu dünyaya

ve düşmeye devam ediyor bir taş nebülözlerin arasından

yukarı neresiyse aşağı da orasıdır bu sıradan gökyüzünde
söylediğim herşey tüm yaptıklarım öyle olduğumu sandığım halim
yapraklar kuruyan yapraklar bırakmıyor hiçbirşey ağaca
kollarının kımıltısından başka
önümde uzanan kış mevsiminin amansız gerçekliği
bir kıvılcımdır her insanın kaderi, her insan
bir susineğidir sonuçta bende neyim ki zaten bir insandan başka
sevmiş olmaktandır gururum
sevmekten yalnızca

Louis Aragon

Elsa Triolet